Devletin Dahili Harbi: Koçgiri - Pontos - Trakya - Sasun - Dersim

Nevzat Onaran’ın Devletin Dâhili Harbi araştırması, Türk milliyetçiliğinin ekonomi politiğini analiz ettiği dördüncü kitabıdır. Türk devletinin 1914-1940 dönemi icraatı bu dört kitapta incelendi.

İçişleri Bakanı Faik Öztrak, 1938’deki harekâtta 13.160 [TC vatandaşı] Dersimlinin ve 122 asker-milisin öldüğünü açıkladı. 1920-1922 döneminde Türk Kurtuluş Savaşı’nın asker-milis kaybı dahi, 1938’de öldürülen Dersimliden çok azdı; 9167’ydi.

Anlaşılıyor ki, isyan eden yoktu; devletin, vatandaşına karşı askerî harekât planı ve icrası vardı. Harekâtı, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Nuri Yamut, Dersim raporunda, “[devletin] harp hükümleri cari”ydi diyerek özetledi.

Hozat’ın Ağzunik köyünden Haydar Kang Dosyası, Dersim’de neler yapıldığının resmi itiraf belgesidir. Başbakan dâhil hiçbir resmi yetkili, Haydar Kang’a “Yalan yazdın” diyemedi. Haydar Kang, TBMM Başkanlığı’na ve Adalet Bakanlığı’na gönderdiği dört dilekçesinde, Ağustos 1938’de yüzbaşı komutasında 60 kişilik askeri müfreze tarafından 12’si ailesinden olmak üzere 170 Ağzuniklinin öldürülüp yakıldığını yazmıştı.

Dersimlinin can ve mal güvenliği imha edildi; on binlercesi öldürüldü ve sürüldü…

Devletin Dâhili Harbi’yle, sadece Dersim’de Kürt/Zaza Alevi-Kızılbaşlara değil, Koçgiri’de Kürt Alevi-Kızılbaşlara, Pontos’ta Rumlara ve Sasun’da Kürtlerle Ermenilere yapılanlar incelendi.

Can ve mal güvenliğini imha eden fiiller, Soykırım Sözleşmesinin 2’nci maddesi kapsamındaydı. Anadolu’dan sonra Trakya’da ‘yapılan’ da etnik temizlikti; sıra, Rumlardan ve Ermenilerden sonra Yahudilere gelmişti…

(Tanıtım Bülteninden)